STO POWODÓW 42/100
DLA KTÓRYCH WARTO ODWIEDZIĆ TURNICKI
Edytujemy tę stronę każdego dnia.
Kliknij w nazwę, aby otworzyć wskazówki dojazdu.
Mapa całości widoczna jest w trybie stacjonarnym.
Zwana również Doliną Orłów. Krajobraz tej doliny skradnie Ci serce ciszą i idealnymi proporcjami między łąkami i lasem. To dolina trzech wysiedlonych wsi, w której śladem po dawnym życiu są zdziczałe drzewa owocowe o niesamowitych kształtach.
Zatrzymaj się obok kapliczki w Gruszowej - widać stąd cały Turnicki, w tym szczyty: Kopystańkę, Kanasin, Żytne, Kiczerę Wysoką i Suchy Obycz oraz klasztor w Kalwarii Pacławskiej. Biegnie tędy główny Szlak Karpacki znakowany na niebiesko.
Rezerwat obejmuje szczyt i południowe zbocza Kopystańki 541 m n.p.m. Chroni murawy kserotermiczne oraz dobrze zachowaną żyzną buczynę karpacką. Góra ma charakterystyczny kształt, do połowy porośnięty lasem - widać z niego cały Turnicki.
Całkowicie wylesiony szczyt z cudnym widokiem na Płaskowyż Chyrowski i ukraińską część Karpat oraz Masyw Suchego Obycza. Miejsce idealne na oglądanie wschodów i zachodów słońca. Na jego szczycie stoi charakterystyczna wiata.
Budulcem tej części Karpat jest tzw. flisz karpacki, powstały ze skał osadowych nałożonych na siebie naprzemiennie. W wielu miejscach Turnickiego mamy do czynienia z naturalną odsłoną fliszu. W Huwnikach ma ona długość 150 m.
Najstarsza zachowana w Polsce murowana cerkiew obronna, będąca zabytkiem wagi europejskiej. Wiekiem i architekturą sięga średniowiecza. Druga tak stara cerkiew znajduje się w Supraślu - została odbudowana po wysadzeniu.
Szczyt w Paśmie Chwaniowa, należącym do Gór Sanocko-Turczańskich. Nieco poniżej kulminacji od strony północnej znajdują się nieoznakowane źródła rzeki Wiar. Widok z Brańcowej w kierunku Liskowatego to poezja. Od strony północnej parking.
Ustanowiony w 2024 roku Rezerwat Przyrody, chroniący okazałą skarpę denudacyjną, zbudowaną z margli oraz jej otoczenie przyrodnicze w postaci cennej buczyny i jaworzyny. Setny rezerwat województwa podkarpackiego.
Jedna z trzech zachowanych w Polsce cerkwi typu bojkowskiego. Są to drewniane cerkwie trójdzielne o budowie zrębowej. Zabytek Szlaku Architektury Drewnianej. Przed cerkwią stoi murowana dzwonnica parawanowa.
Jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc regionu. Wylesiony grzbiet otwierający widoki na przebiegające równolegle do niego pasma Braniowa, Krzemienia i Chwaniowa, za którymi widać wspaniałe zachodnie Bieszczady.
MURAWY
KSEROTERMICZNE
Jeden z ważniejszych symboli obszaru. Porolne łąki, na które przywędrowała ze wschodu roślinność stepowa. Rosną na nich ciepłolubne gatunki roślin - rzadkie i chronione. Murawy te występują w okolicach Makowej, Rybotycz, na Kopystańce.
BUDOWA
RUSZTOWA
Charakterystyczn ą cechą obszaru jest rusztowy układ grzbietów. W obrębie tras Ultra Turnickiego mamy 6 zrównanych pasm, ułożonych jak palce dłoni. Przykładowo Pasmo Chwaniowa ma 17 km długości, na których ma podobną wysokość.
Ze wschodnich stoków Kopystańki, za wsią Kopysno, polna droga wyprowadza na przepiękne widokowo i cenne przyrodniczo murawy kserotermiczne. Idąc na południe dotrzemy do sprywatyzowanych pozostałości po PGR, dlatego należy skręcić wcześniej i zejść do centum Rybotycz, gdzie zobaczycie drewniane rzeźby.
Między Makową a Huwnikami rozpoczyna swój bieg Grzbiet Leszczyński. Od strony Wiaru pierwsza w kolejności jest Góra Filipa, następnie Makowa, Brylowa, Łysa i Leszczyńska Góra. Grzbiet jest w większości wylesiony i zajęty murawami kserotermicznymi. Na Górze Filipa największe w Karpatach stanowisko ma zawilec wielkokwiatowy.
Idąc z Kalwarii Pacławskiej szlakiem niebieskim w kierunku południowym, na odcinku od Pacławia do Przełęczy pod Kiczerą zobaczymy olbrzymi kompleks łąkowy złożony z wzniecienia Mandżoha i Żytne. Można stąd zejść również do Leszczyn - cały ten obszar opanowany przez rozległe łąki, otwierające widoki na stronę ukraińską.
Położony niedaleko Birczy Rezerwat, zwany Pogórzem w Pigułce. Nadleśnictwo zbudowało tu ścieżkę dydaktyczną, która sprowadza w głąb charakterystycznych dla Karpat jarów. Rezerwat w całości porośnięty jest starodrzewiem, w dwóch piętrach roślinności.
SYGMOIDA
PRZEMYSKA
Jednym z najbardziej zagadkowych i unikatowych elementów budowy Karpat jest gwałtowne wygięcie ich północnej krawędzi pod Przemyślem. Zachowany jest tu jedyny w łuku karpackim skręt fałdów czołowych. W Nowych Sadach znajduje się czołowy próg.
PRZEŁOM
KARPAT
Pogórze Przemyskie to ostatnie pogórze Karpat Zachodnich. Karpaty Wschodnie nie mają pasa pogórzy. W ich miejscu pojawiają się Beskidy Brzeżne, które stopniowo zanikają. Góry Sanocko-Turczańskie należą już do Karpat Wschodnich. Nasze trasy łączą oba światy.
Rezerwat przyrody w gminie Olszanica. Jego najważniejszą cechą jest zachowanie na niewielkiej powierzchni aż trzech pięter leśnych o charakterze zbliżonym do naturalnego: łęgu, grądu i buczyny. W rezerwacie znajdziecie szereg drzew o parametrach pomników przyrody: jawory, buki jodły, jesiony i wiąz górski o obwodzie 300-500 cm w pierśnicy. Miejsce to jest ostoją zwierzyny i w jego pobliżu zobaczycie liczne ptaki drapieżne.
Zwany również Szlakiem Granicznym. Znakowany na niebiesko szlak biegnący z Rzeszowa (Przylasku) do Grybowa. Trzeci co do długości szlak pieszy w Polsce. Prowadzi przez Pogórze Dynowskie, Pogórze Przemyskie, Góry Sanocko-Turczańskie, Bieszczady Zachodnie oraz Beskid Niski. Długość 429,5 km. Suma podejść 14 500 m. Trasy Ultra Turnickiego odcinków korzystają z tego szlaku zarówno w wersji letniej, jak i zimowej.
Szlak znakowany na czerwono. Jeden z głównych szlaków PTTK Pogórza Przemyskiego i Gór Sanocko-Turczańskich. Długość 80 km. Suma przewyższeń wynosi 2 200 m. Rekord trasy należy do Gniewomira Skrzysińskiego, który pokonał ją w 7h 57m 38s w formule bez supportu. Trasa z Przemyśla prowadzi w kierunku Kopystańki, a następnie do Birczy i w PAsmo Bziany, skąd przez Chwaniów szlak zmierza w Góry Słonne. Nasze trasy fragmentami korzystają z tego szlaku.
Opuszczone hale to ślad po wojskowym gospodarstwie rolnym z czasów Państwa Arłamowskiego. W XIX w. wieś królewska, w której była niewielka kopalnia ropy naftowej oraz tartak wodny. Potok Wyrwa płynie na wschód na Ukrainę i tam wpada do Wiaru.
WRZEŚNIOWE
RYKOWISKO
Rykowisko to powód, dla którego warto odwiedzić Turnicki. Słychać je nawet z balkonu agroturystyki w Kalwarii Pacławskiej. Jeśli jednak ruszymy do lasu, najprawdopodobniej wrócimy z unikatowymi ujęciami i wrażeniami. Jesień na Pogórzu jest magiczna.
Dobrze zachowany i odnowiony żydowski cmentarz we wschodniej części Rybotycz. Został założony przed 1881 rokiem. Zachowało się kilkadziesiąt macew z przełomu XIX i XX wieku. Cmentarz położony jest na zboczu - od drogi prowadzą do niego drewniane schodki.
W Bezmiechowej wg legendy kowal potrafił kuć żelazo bez użycia miecha (stąd nazwa). Pod szczytem Kamionki w Górach Słonnych - 631 m n.p.m. znajduje się lotnisko szybowcowe, restauracja i hotel. Tuż obok rezerwat Dybek oraz Leśne Dziady - niesamowite rzeźby zrobione w drzewach.
Dolina wysiedlonej wsi, odebrana całkowicie przez przyrodę. Jej dnem płynie potok o tej samej nazwie. Trudno to sobie wyobrazić, że w miejscu tym tętniło życie do 1945 roku. Pozostały jedynie ślady po cerkwi i cmentarzu oraz opowieści. Dolina miała wąską ścieżkę do 2023 roku, kiedy udrożniła ją wycinka.
Wzniesienie pomiędzy Aksmanicami a Kormanicami. Od Fredropola prowadzi do niego ponad kilometrowa droga krzyżowa. Miejsce zwane dziś Łysą Górą ma historię kultu maryjnego i cudowne źródełko, nad którym stoi wyremontowana kapliczka. W 2008 roku konsekrowano tam nową cerkiew.
DOLINA
NIEMIECKA
W Masywie Suchego Obycza szlak żółty z szosy Makowa - Jureczkowa schodzi do przepięknej doliny. Aby tutaj wejść trzeba przekroczyć brodem potok Turnica. Rośnie tu wspaniały wiązowy las łęgowy. Planowano tutaj utworzenie Rezerwatu Turnicki Łęg. Miejsce to oferuje wiele spokoju, a szlak żółty wyprowadza na Suchy Obycz.
Najwyższa kulminacja Turnickiego (617 m n.p.m.) nie licząc szczytów należących do Gór Słonnych. Ta tajemnicza nazwa oznacza Suche Zbocze. Masyw jest rozległy, ale sam szczyt ma budowę zrównanego grzbietu. Dawniej wypasano tutaj zwierzęta, które zjadły podszyt - dlatego las taki nazywany był "suchym".
Zrównane pasmo, przez które biegnie szlak zielony. Na południowym-wschodzie szlak oferuje ładny podbieg, a następnie prowadzi przez porzeczkowy singiel, który bywa grząski. Na północnym-zachodzie szlak zbiega do Grąziowej, gdzie znajduje się zabytkowy cmentarz. Można pobiec Pasmem dalej :)
Wspaniały ośrodek wypoczynkowy stworzony przez rodzinę Rożek. Miejsce to oferuje spokój i ciszę, niebo pełne gwiazd (wiele osób przyjeżdża tu na obserwację nieba). Do dyspozycji gości jest również sala szkoleniowa i sala fitness. Najważniejsza jednak jest atmosfera tworzona przez właścicieli i smaczne wyroby własnej produkcji.
NA
OPALONYM
Rezerwat niedaleko Grąziowej w Paśmie Braniowa. Jest pozbawiony dróg. Chroni najcenniejsze fragmenty buczyny karpackiej i jej unikalnych mieszkańców w środowisku poprzecinanym wieloma potokami, z których najważniejszy jest Turczański i Mszaniec. Wzdłuż rezerwatu prowadzi droga asfaltowa z Grąziowej do Przełęczy Wecowskiej (zakaz ruchu).
Przeniesiona z Grąziowej do Skansenu w Sanoku w 1972 roku drewniana cerkiew bojkowska pod wezwaniem Narodzenia NMP - trójdzielna, zrębowa - zbudowana w 1731 roku . W 2014 roku obiekt został wykorzystany przy produkcji filmu Wołyń. Obok niej stoi dzwonnica z 1711 roku przeniesiona z wsi Sierakośce na północnym-wschodzie Turnickiego.
Po prawej stronie Wiaru w Rybotyczach, znajdziecie miejsce, które prof. Janusz Kotlarczyk, geolog badający Pogórze Przemyskie nazywa Kanionem. Jest to powstały na marglach krzemionkowych próg denudacyjny, ozdobiony niewielkim wodospadem. Latem trudno tam trafić, gdyż ścieżka tonie w tarninie, natomiast urwisko skalne cięgnie się wzdłuż Wiaru na długości kilkuset metrów.
SZKOŁA
IKONOPISANIA
Rybotycze znane są między innymi z ośrodka ikonopisarskiego, który działał w II połowie XVII i I połowie XVIII wieku. Dotyczy to nie tylko samych Rybotycz, ale innych miejscowości Klucza Rybotyckiego. Warsztat ikonopisania stał również przy najstarszej cerkwii monasterskiej w Trójcy. Współcześnie tradycję pisania ikon kontynuuje Agnieszka Bieniek-Wydrzyńska.
W Rybotyczach zobaczyć można wszystkie kolory Pogórza i Pogranicza. Tutaj tak wiele historii ma swój początek. Zabrakłoby dnia, aby wszystko to poczuć i poznać, choć dziś to tylko mała malownicza miejscowość. Kliknij w załączony do tytułu artykuł, aby zobaczyć choćby najważniejsze zajawki tego niesamowitego miejsca, pełnego niesamowitych ludzi.
Mieszczące się pod Przemyślem Arboretum Bolestraszyce posiada oddział w Cisowej. Położony w centrum zalesionego Pogórza Przemyskiego kompleks łąkowy otoczony łagodnymi zboczami okolicznych wzniesień warto odwiedzić o każdej porze roku. Wizytę można zacząć w Cisowej lub z punktu widokowego przy szosie Przemyśl - Bircza. Stamtąd ścieżka dydaktyczna sprowadzi was na chronione łąki Cisowej. Po drodze wiele drzew o rozmiarach pomnikowych. Biegnąc z Turnickiego można przez te łąki przedostać się do Rezerwatu Krzeczkowski Mur.
BIESZCZADZKIE KLIMATY
Bieszczady od lat kojarzą nam się z dzikością, oderwaniem od cywilizacji i możliwością życia blisko przyrody. Ze względu na spektakularne wysiedlenia ludności ukraińskiej Bieszczady powojenne stały się wyludnione i przyciągały osoby, które potrzebowały dystansu. Dziś coraz częściej słyszymy, że w Turnickim jest bardziej dziko niż w Bieszczadach. Wynika to z tego, że stające się coraz bardziej znane Bieszczady przyciągnęły turystykę masową, a zablokowany rozwojowo przez Państwo Arłamowskie Turnicki pozostał niezasiedlony i dziki.
PAŃSTWO
ARŁAMOWSKIE
Wysiedlone podczas Akcji Wisła wsie weszły w skład funkcjonującego w czasach PRL ośrodka W-2. Był to ośrodek wypoczynkowy Urzędu Rady Ministrów o charakterze łowieckim. Dostępu do 30 000 hektarów terenu broniło wojsko. Obszar stanowił teren polowań komunistycznych dygnitarzy. Istnienie tak dużego ośrodka łowieckiego miało ogromny wpływ na obecną sytuację gospodarczą i przyrodniczą tych terenów. Niemożliwe było również prowadzenie gospodarki leśnej. Lata 70. i 80. XX wieku, to czas, którego ślady zobaczycie na wszystkich trasach naszego biegu.
Wieś zlokalizowana u podnóża Chwaniowa, przez który przebiega trasa ultra biegu. Ropienka jest również świetnym punktem na trasach rowerowych. Kopalnia ropy naftowej w Ropience działała od 1863 roku. Najintensywniejsze wiercenia prowadzono w latach 1930-38. Powstało wówczas ok 70 szybów. Dziś można obejrzeć kopalnię w dolnej części wsi. Jest to miejsce, w którym konflikt polsko-ukraiński toczył się krwawo w latach 1944-47. Te trudne czasu upamiętnia pomnik obok kościoła.
Pasmo oddzielające Pogórze Przemyskie od Gór Słonnych. Ma zrównany przebieg z północnego-zachodu na południowy-wschód, gdzie obniża się w kierunku miejscowości Liskowate. Poszczególne szczyty pasma: Margiel, Poręba, Kiczora, Cztery Kopce, Truszowskie i Brańcowa mają zbliżoną wysokość. Pasmo porasta las bukowo-jodłowy, chroniony w dwóch miejscach rezerwatami. Z wylesionych części Chwaniowa roztaczają się widoki: w kierunku północnym na Turnicki, a w południowym na Bieszczady.
Barwy Habsburgów - żółty i czarny - posłużyły do oznaczenia powstałego w 2004 roku polskiego odcinka Szlaku Dobrego Wojaka Szwejka, prowadzącego z Czech przez Austrię, Węgry, Słowację, Polskę i Ukrainę, po miejscach opisanych w książce Jaroslava Haska. Na południu Turnickiego w Paśmie Chwaniowa mamy wspaniały górski odcinek tego szlaku prowadzący przez przepiękne lasy i widokowe łąki. Jest dobrze skomunikowany ze szlakiem niebieskim Karpackim oraz z czerwonym Przemysko-Sanockim.
Zapraszamy do tworzenia tej strony
Daj nam znać, co Twoim zdaniem warto zobaczyć w Turnickim i jego okolicach.
Chętnie dodamy do listy Twoje sugestie.
Napisz na info@ultraturnicki.pl lub za pomocą mediów społecznościowych.